نگارش مقاله علمي پژوهشي و درج آن در مجلات معتبر داخلي يا ISI رعايت برخي نکات الزامي است. پژوهش علمي را با روش صحيح پژوهش مي شناسند و بخاطر داشته باشيد هميشه روش پژوهش از موضوع پژوهش مهمتر است. بهترين موضوع اگر با روش صحيح مورد پژوهش قرار نگيرد و با روش صحيح نگارش مقاله نشود فاقد هرگونه اعتبار و ارزش علمي است.
اصطلاحي به نام In The Bin در جوامع آکادميک رايج است که به معناي “بدرد سطل زباله مي خورد” است. اين اصطلاح به مقالاتي گفته مي شود که در آنها اصول پژوهش و نگارش مقاله علمي رعايت نشده است و به هنگام داوري بدون آنکه موضوع پژوهش مطالعه شود مستقيماً درون سطل زباله انداخته مي شود.
ويژگي هاي اصلي مقاله علمي-پژوهشي
اولين گام در تهيه يک نگارش مقاله علمي-پژوهشي انتخاب موضوعي است که چيزي به علم اضافه کند. يک پژوهشگر تازه کار ممکن است تصور کند يک موضوع با اهميت در زمينه مديريت مانند TQM يا CRM يا موارد ديگري از اين دست يک موضوع بسيار علمي و قابل توجه است. بنابراين مطالعات گسترده در اين زمينه و استفاده از چندين و چند منبع داخلي و خارج، تلخيص، مقايسه و ارزيابي و نتيجه گيري از اين منابع يک پژوهش و نگارش مقاله کامل و جديد را شکل مي دهد اما اين بزرگترين اشتباهي است که براي نگارش مقاله علمي-پژوهشي بدان دچار مي شويد. انتخاب يک موضوع بزرگ و گسترده از عهده يک مقاله خارج است و انتخاب يک موضوع گسترده براي يک مقاله اشتباه است.
اشتباه بزرگ دوم اين است که به چنين مقالاتي Review گفته مي شود و فاقد ارزش علمي است. گردآوري آثار و نتايج مولفين ديگر و درکنار هم قرار دادن آنها مجموعا ادبيات پژوهش يک مقاله علمي-پژوهشي را تشکيل مي دهد. پس از انتخاب يک موضوع مناسب سپس بايد به گردآوري آثار و نتايج مولفين داخلي و خارجي در زمينه موضوع منتخب بپردازيد. به اين ترتيب ادبيات پژوهش شما شکل مي گيرد. مهمترين ويژگي و ارزش هر پژوهش علمي اتکاي آن بر اطلاعات دست اول است که در روند انجام پژوهش بدست مي آيد.
بخشهاي يک مقاله علمي-پژوهشي
بخش اول: چکيده
صفحه اول به ترتيب شامل عنوان، نام مولف يا مولفين، چکيده و واژگان کليدي است.
عنوان را در خط اول درج کنيد. معمولاً عنوان را با يک فونت Bold و اندازه بزرگتر از ساير فونت هاي متن مي نويسند.
نام نويسنده را با يک پاورقي همراه کنيد. در پاورقي بايد آدرس الکترونيک نويسنده ذکر شود تا خوانندگان مقاله در صورت نياز بتوانند با نويسنده ارتباط برقرار کنند. نوشتن سمت يا ويژگيهاي بارز علمي نويسنده در پاورقي نيز مرسوم است.
چکيده يا Abstract در هشت تا ده خط که معمولا در دو پاراگراف تهيه مي شود بايد بيانگر سير کاملي از مقاله باشد.
واژکان کليدي يا Keywords سه تا شش کلمه اصلي مورد استفاده در مقاله اصلي است و معمولا به صورت Italic نوشته مي شود.
بخش دوم: مقدمه
بهتر است مقدمه در يک صفحه تهيه شود. در پاراگراف اول مقدمه ابتدا به شرح و بيان مسالخ پژوهش بپردازيد. در پاراگراف دوم اهيمت و ارزش موضوع را شرح دهيد. در پارارگراف سوم اهداف خود را توضيح دهيد. در نهايت در پاراگراف آخر توضيح دهيد خواننده در مقاله با چه موضوعاتي مواجه خواهد شد اما نتيجه گيري از مباحث به عمل نياوريد.
– ادبيات پژوهش
در اين بخش براساس مطالعات گذشته، مباني نظري پژوهش بيان مي شود. منظور از مباني نظري ارائه تعاريف و مفاهيم بکار رفته در پژوهش به صورت روشن است و بايد براساس مطالعات معتبر قبلي صورت گيرد. در بخش دوم ادبيات پژوهش به ارائه مطالعات مشابه که قبلاً توسط پژوهشگران ديگر صورت گرفته پرداخته مي شود. نظر به تاکيد جوامع علمي بر اطلاعات دست اول در حال حاضر بسيار مقاله ها از ارائه ادبيات پژوهش به صورت مستقل پرهيز مي کنند و تنها به ارائه کلياتي از پژوهش انجام گرفته پيشين در بخش مقدمه اکتفا مي شود.
بخش سوم: روش تحقيق
در اين بخش نوع پژوهش براساس هدف و ماهيت معرفي مي شود. همچنين نحوه گردآوري داده ها بيان مي شود. معمولا پژوهش هاي علمي از روش هاي مطالعه ميداني و کتابخانه اي براي گردآوري داده ها و اطلاعات استفاده مي کنند. همينطور جامعه آماري و در صورت لزوم نمونه آماري معرفي مي شوند. سپس گزاره هاي پژوهش ( فرضيه ها يا سوالات ) ارائه مي گردد. همچنين آزمونهاي آماري مورد استفاده و نرم افزار تجزيه و تحليل داده ها نيز معرفي مي شود. به بحث مقدمه اي بر روش تحقيق رجوع کنيد.
بخش چهارم: تجزيه و تحليل داده ها
در اين قسمت براساس داده هاي بدست آمده و با توجه به روشهاي آماري مناسب به تجزيه و تحليل داده ها و ازمون فرضيه هاي پژوهش پرداخته مي شود. معمولا براي افزايش دقت محاسبات نرم افزارهاي آماري مانند SPSS بکار گرفته مي شود. اين تحليل اساس يک پژوهش علمي است.
بخش پنجم: خلاصه و نتيجه گيري
هر مقاله بايد بايد با خلاصه و نتيجه گيري دقيق و صحيحي از گامها و دستاوردهاي پژوهش همراه باشد. بعضي مواقع خلاصه را همراه با بيان محدوديت ها و پيشنهادهائي براي محققين ديگر همراه مي کنند.
صفحه آخر: منابع و مآخذ
در نهايت بايد منابع و مآخذ مورد استفاده را به ترتيب براساس منابع فارسي و لاتين مرتب کنيد. هر مجله يا کنفرانس استاندارهاي خود را درنحوه درج منابع دارد. يک روش استانداررد براي درج منبع روش APA است. اين واژه مخفف عبارت American Psychological Association است که توسط انجمن روانشناسي آمريکا ارائه شد. براساس اين روش براي ارجاع يک بخش از متن به منبع آن از ( نام نويسنده، سال : شماره صفحه ) استفاده مي شود براي نمونه (حبيبي، 1389 : 56). سپس در صفحه فهرست منابع و مآخذ به روش زير عمل مي شود:
– اگر کتاب باشد: نام خانوادگي، نام (سال)، نام کتاب، محل نشر: ناشر
– اگر مقاله باشد: نام خانوادگي، نام (سال)، نام مقاله، نام نشريه، شماره نشريه، شماره صفحات
پيوست ها و توضيحات
در صورت لزوم کارهاي آماري، پرسشنامه يا ساير توضيحات را مي توانيد در قالب پيوست ها به مقاله خود اضافه کنيد. اين کار ارزش علمي مقاله را بيشتر مي کند.
روش نگارش صحيح يک مقاله علمي
1- اولين نکته در تهيه يک مقاله استفاده صحيح از نوع، اندازه و سبک Font يا قلمي است که نشريه يا کنفرانس مورد نظر ارائه کرده است.
2- به هيچ وجه از فاعل اول شخص يا فعل اول شخص استفاده نکنيد. براي نمونه از جملاتي مانند “به نظر من” کاملا اجتناب کنيد. بيان جمله از سوي اول شخص تنها براي صاحبنظران و اساتيد بالارتبه قابل استفاده است.
3- در متن فارسي به هيچ وجه از واژگان لاتين استفاده نکنيد. اگر يک واژه لاتين کليدي استفاده شده بايد به صورت پاورقي در انتهاي صفحه زيرنويس شود. همچنين نام هاي خارجي مورد استفاده در متن بايد زيرنويس شوند تا خواننده در تلفظ آن نامها دچار ايراد نشود.
4- براي استفاده از علائم نگارشي مانند . ، : ؛ و ساير موارد دقت کنيد حتما اين علائم چسبيده به کلمه قبلي و يک خط فاصله يا Space با کلمه بعدي فاصله داشته باشند. براي نمونه به علامت گذاري در متن اين مقاله توجه کنيد.
5- استفاده از هرگونه کادر يا تزئينات اينچنين در صفحه اول يا ساير صفحات مقاله اکيدا ممنوع است.
6- خط اول هر پاراگراف بايد 0.5 سانتي متر از ابتداي خط فاصله داشته باشد.
7- متن مقاله به جز عنوان و نام نويسنده بايد به صورت Justified و Right-to-Left مرتبط شده باشد.
8- شماره صفحات در قسمت وسط پائين صفحه درج شود.